CZ và Peter Schiff tranh luận nảy lửa: Bitcoin hay vàng sẽ dẫn dắt tương lai?

Tại sân khấu chính của Binance Blockchain Week 2025, một cuộc đối đầu về quan điểm đã được chờ đợi từ lâu đã diễn ra đúng như dự kiến. CZ và nhà kinh tế học nổi tiếng, người ủng hộ vàng - Peter Schiff, đã tranh luận trực diện về chủ đề “Bitcoin hay vàng được mã hóa, ai là đồng tiền ổn định tốt hơn?”. CZ bảo vệ Bitcoin từ các khía cạnh như khả năng xác thực, tiện ích số nguyên bản và tính khan hiếm xác định; trong khi Schiff nhấn mạnh giá trị vật lý của vàng cùng niềm tin lịch sử không thể thay thế, và cho rằng việc mã hóa chỉ là một hình thức tiến hóa của vàng. Cuộc tranh luận này vượt xa sự đối lập quan điểm cá nhân, nó đã hé lộ sâu sắc mâu thuẫn cốt lõi giữa lưu trữ giá trị truyền thống và tài sản số nguyên bản trong cuộc cạnh tranh giành quyền phát ngôn tài chính tương lai, đồng thời cung cấp một khuôn khổ rõ ràng giúp nhà đầu tư hiểu bản chất khác biệt giữa hai loại tài sản.

Đối đầu về triết lý: Tiện ích số nguyên bản vs. Di sản giá trị vật lý

Khi CZ và Peter Schiff ngồi đối diện trên sân khấu tại Dubai, họ không chỉ đại diện cho quan điểm cá nhân mà còn là sự va chạm của hai thời đại, hai triết lý tài chính. Câu hỏi trung tâm của cuộc tranh luận đánh trúng tâm lý con người: Trong một thế giới đầy bất định, điểm tựa cuối cùng của giá trị nên là giao thức toán học sinh ra từ Internet, hay kim loại quý truyền đời qua hàng nghìn năm? Lời mở đầu của Schiff đã định hình lập trường của ông, mô tả vàng mã hóa là một cuộc “tiến hóa”, không phải “cách mạng”. Ông nhấn mạnh, việc mã hóa không thay đổi giá trị nội tại của vàng, chỉ là dùng công nghệ blockchain để giải quyết vấn đề về tính di động và giao nhận, giúp “quyền sở hữu được luân chuyển, còn vàng thì vẫn nằm yên trong kho”.

Phản hồi của CZ hoàn toàn thoát khỏi khung “bảo chứng vật lý”, đặt Bitcoin trong ngữ cảnh nguyên bản của kỷ nguyên số. Ông khéo léo đưa ra một ví dụ sinh động: trực tiếp đưa cho Schiff một thỏi vàng và hỏi về tính xác thực của nó. Schiff không thể xác minh ngay lập tức, CZ nhân đó chỉ ra rằng quyền sở hữu và lịch sử giao dịch Bitcoin có thể được xác nhận công khai, tức thì trên chuỗi, một sự minh bạch và tin cậy mà tài sản vật lý khó sánh kịp. Theo CZ, giá trị không nhất thiết phải có hình thái vật lý, giống như các gã khổng lồ Internet như Google và X (trước đây là Twitter) dù không có thực thể vật lý nhưng vẫn sở hữu giá trị thị trường khổng lồ. Giá trị của Bitcoin đến từ vai trò là mạng lưới thanh toán toàn cầu phi tập trung đầu tiên thành công, mang lại sự đồng thuận và tiện ích.

Cuộc tranh luận này đã vẽ nên hai con đường tường minh về câu chuyện giá trị. Con đường của Schiff là “chuyển đổi niềm tin”: niềm tin hàng nghìn năm của nhân loại vào vàng, nhờ lớp vỏ công nghệ mã hóa, tiếp tục được kéo dài và củng cố trong thế giới số. Con đường của CZ là “tái kiến tạo niềm tin”: bên ngoài hệ thống tập trung truyền thống, xây dựng một hệ thống niềm tin hoàn toàn mới dựa trên toán học, mật mã học và mạng lưới phân tán, không phụ thuộc vào vật chất. Một bên hướng tới sự an toàn, bên kia hướng tới sự đột phá.

Tranh cãi cốt lõi 1: Khả năng xác thực và giá trị “hư vô”

Cuộc tranh luận nhanh chóng tiến sâu vào so sánh các thuộc tính cụ thể, đầu tiên là “khả năng xác thực”. CZ coi đây là lợi thế áp đảo của Bitcoin. Ông trình bày, bất cứ giao dịch Bitcoin nào cũng có thể được xác minh độc lập, chi phí thấp, minh bạch trên blockchain. Đặc điểm này không chỉ đảm bảo an toàn mà còn xây dựng nền tảng niềm tin không cần trung gian thứ ba. Ngược lại, việc xác minh hàm lượng, quyền sở hữu và liệu thỏi vàng có bị cầm cố lặp lại hay không lại đòi hỏi quy trình trung gian phức tạp và tốn kém.

Schiff phản bác với một góc nhìn khá triết học. Ông thừa nhận ưu thế kỹ thuật của blockchain về xác minh giao dịch, nhưng chuyển hướng lập luận: “Có thể xác thực sự chuyển giao của một dãy số không đồng nghĩa với việc dãy số đó có giá trị nội tại.” Ông gọi Bitcoin là “vật phẩm hư vô”, cho rằng nó không có nền tảng giá trị như nhu cầu công nghiệp hay tích lũy văn hóa-xã hội như vàng. Theo Schiff, giá trị của vàng bắt nguồn từ công dụng vật lý thực tế (điện tử, trang sức, hàng không vũ trụ…) và sự đồng thuận xuyên suốt lịch sử, còn giá trị của Bitcoin hoàn toàn dựa trên “niềm tin rằng nó có giá trị”, về bản chất là hiện thân của “thuyết kẻ ngốc hơn”.

Màn đối đầu này chạm đến gốc rễ tranh cãi về giá trị tiền mã hóa. Quan điểm của CZ cho rằng, trong thời đại số, khả năng xác thực, an toàn và hiệu ứng mạng bản thân nó đã là dạng “tiện ích” cao nhất, tạo ra giá trị vượt xa kim loại thô. Mạng Bitcoin với khả năng chuyển giá trị toàn cầu không cần cấp phép, chống kiểm duyệt, mang lại “tiện ích” mà vàng - một hàng hóa tĩnh - không bao giờ có được. Còn nghi vấn của Schiff nhắc nhở rằng, giá trị số nguyên bản này chưa thực sự được kiểm chứng qua nhiều chu kỳ kinh tế và biến động lịch sử như vàng.

Tranh cãi cốt lõi 2: Tính khan hiếm, tiện ích và hiệu suất thị trường

Ngoài khả năng xác thực, tính khan hiếm và tiện ích thực tế cũng là tâm điểm tranh luận. CZ chỉ ra, Bitcoin có tính khan hiếm tuyệt đối và minh bạch: tổng cung 21 triệu, mọi đồng đều được công khai về sản xuất và luồng dịch chuyển. Trong khi đó, tổng dự trữ vàng toàn cầu luôn chỉ là con số ước tính, các mỏ vàng mới có thể được phát hiện, hoặc công nghệ có thể giúp khai thác đáy biển, tiểu hành tinh trở nên khả thi, khiến tính khan hiếm của vàng về dài hạn không chắc chắn. “Tính khan hiếm xác định” này là lõi của câu chuyện vàng số hóa của Bitcoin.

Ở khía cạnh tiện ích, CZ đưa ra bằng chứng về việc Bitcoin đã thâm nhập vào tài chính thực: thẻ thanh toán Bitcoin, thanh toán nhỏ tức thì qua Lightning Network, cùng hệ sinh thái giao dịch, lưu ký, cho vay… rộng lớn. Ông đặt câu hỏi: Có bao nhiêu người thực sự dùng thỏi vàng hay lá vàng để mua cà phê hay thanh toán hóa đơn hàng ngày? Schiff vẫn kiên định, nhấn mạnh vai trò vàng không thể thay thế trong công nghiệp và công nghệ cao, đồng thời cho rằng “tiện ích thanh toán” của Bitcoin còn phức tạp, chưa được chấp nhận rộng rãi.

Tranh luận cũng lan sang mặt trận trực quan nhất - hiệu suất giá. Schiff chỉ ra vàng bứt phá mạnh hơn Bitcoin trong bốn năm gần đây (đặc biệt từ 2025), chứng minh ưu thế trú ẩn trong thời kỳ biến động. CZ lại kéo dài khung thời gian, dùng số liệu 5-8 năm để cho thấy Bitcoin vượt trội về tỷ suất sinh lời lâu dài so với vàng. Sự khác biệt trong cách chọn dữ liệu này phản ánh hai góc nhìn đầu tư: một bên chuộng sự ổn định ngắn hạn, chống biến động; bên kia đặt cược vào xu hướng dài hạn, tiềm năng tăng trưởng.

Bitcoin vs. Vàng: So sánh các thuộc tính then chốt và dữ liệu thị trường

Khả năng xác thực

Bitcoin: Giao dịch trên chuỗi tức thì, minh bạch, xác minh độc lập

Vàng: Phụ thuộc tổ chức trung gian xác thực, quy trình phức tạp, chi phí cao

Tính khan hiếm

Bitcoin: Khan hiếm tuyệt đối, giới hạn 21 triệu, kế hoạch phát hành hoàn toàn minh bạch

Vàng: Khan hiếm tương đối, tổng dự trữ không xác định, nguồn cung tương lai bất định

Tính thực dụng

Bitcoin: Mạng lưới thanh toán toàn cầu, không biên giới, giao thức truyền giá trị

Vàng: Ứng dụng rộng rãi trong sản xuất công nghiệp và hàng xa xỉ

Hiệu suất thị trường (5 năm qua)

Bitcoin: Tăng khoảng 377%

Vàng: Tăng khoảng 127%

Hiệu suất từ đầu năm 2025 (YTD)

Bitcoin: Giảm chung (do điều chỉnh gần đây)

Vàng: Tăng khoảng 59%

Đích đến đồng quy? Bức tranh tương lai của sự hòa quyện và cộng sinh

Dù tranh luận trên sân khấu gay gắt, cuộc va chạm tư tưởng này vô tình hé lộ một xu hướng ngành sâu sắc hơn: sự hòa quyện. Chính “vàng mã hóa” mà Schiff ủng hộ là ví dụ điển hình cho việc ứng dụng công nghệ cốt lõi của tiền mã hóa - blockchain - để cách tân tài sản truyền thống. Điều này cho thấy, ngay cả những người bảo vệ giá trị truyền thống kiên định nhất cũng phải chấp nhận công cụ số hóa. Ở chiều ngược lại, CZ và toàn ngành crypto cũng chưa từng phủ nhận giá trị của tài sản vật lý, và token hóa tài sản thực (RWA), bao gồm cả vàng, đang là một trong những xu hướng nóng nhất hiện nay.

Vì vậy, thông điệp cuối cùng của cuộc tranh luận này có lẽ không phải là “ai thay thế ai”, mà là hé lộ sự đa dạng hóa và phân tầng trong các hình thái lưu trữ giá trị tương lai. Vàng mã hóa có thể trở thành cầu nối giữa nhà đầu tư truyền thống và thế giới số, đáp ứng nhóm vừa cần sự ổn định của vàng, vừa muốn tốc độ, hiệu quả của blockchain. Bitcoin sẽ tiếp tục là biểu tượng giá trị số nguyên bản, thu hút những người tin vào “code là luật”, khao khát chủ quyền tài chính và đổi mới đột phá.

Đối với nhà đầu tư phổ thông, giá trị của cuộc tranh luận này chính là sự “giải ảo”. Nó bóc tách lớp vỏ hào nhoáng của hai loại tài sản, phơi bày điểm mạnh - yếu cốt lõi: Bitcoin nổi bật với công nghệ cách mạng và hiệu ứng mạng, nhưng bất lợi ở sự biến động giá mạnh, sự đồng thuận chưa qua thử thách cuối cùng; vàng mạnh về lịch sử nghìn năm và tính ứng dụng vật lý, nhưng yếu ở mức độ số hóa thấp, chi phí xác minh và lưu chuyển cao. Hiểu rõ các khác biệt bản chất này quan trọng hơn nhiều so với việc đơn thuần lựa chọn “phe Bitcoin” hay “phe vàng”.