Giá trị thực sự của Meme coin: Tại sao lan tỏa văn hóa lại quan trọng hơn việc chỉ chờ giá tăng?

Một trò đùa trị giá hàng chục tỷ đô la

Vào một đêm khuya nào đó tháng 5/2021, khi hình đại diện chú chó Shiba Inu ngốc nghếch xuất hiện trong top 10 vốn hóa thị trường tiền mã hóa, cả cộng đồng crypto đều sững sờ.

Cái này chẳng phải chỉ là một meme sao? Sao tự nhiên lại đáng giá nhiều tiền đến vậy?

Câu chuyện về Dogecoin phải bắt đầu từ năm 2013. Hai lập trình viên không chịu nổi cảnh đầu cơ hỗn loạn của thị trường crypto lúc đó, quyết định làm ra một “phản tiền mã hóa” mang tính châm biếm. Họ tiện tay lấy luôn meme chó Shiba nổi tiếng trên mạng làm logo, đặt tổng cung là vô hạn—thiết lập này khi đó quả là dị giáo.

Ai ngờ đâu, trò đùa là trò đùa, nhưng một nhóm người trên Reddit lại tin thật. Họ bắt đầu dùng đồng coin này để thưởng cho các bài viết hài hước, tổ chức hoạt động từ thiện, thậm chí góp tiền tài trợ cho tay đua NASCAR và đội trượt tuyết Jamaica thi đấu. Không có whitepaper hoành tráng, cũng chẳng có đột phá công nghệ, chỉ nhờ vào nhiệt huyết của một cộng đồng, đồng “coin trò đùa” này lại sống sót qua nhiều mùa gấu.

Đến 2021, giá Dogecoin lên tới 0,74 đô la, vốn hóa vượt 85 tỷ.

Các tweet của Elon Musk thực sự góp công lớn, nhưng công thần thật sự là ai? Đó phải là những holder bình thường năm này qua năm khác sáng tạo meme, tổ chức event online. Trong khi các altcoin khác sớm đã chết yểu, cộng đồng Dogecoin vẫn vui vẻ “quẩy” tiếp.

Biến biểu tượng văn hóa thành giá trị thật

Shiba Inu xuất hiện năm 2020 thậm chí còn thông minh hơn—nó không phải thành công bất ngờ, mà là cố ý sao chép công thức này.

Tự xưng là “Dogecoin Killer”, cũng dùng hình tượng chó Shiba dễ thương, hô hào khẩu hiệu “SHIB Army”. Mỗi người mua coin đều cảm thấy mình đang tham gia một phong trào văn hóa lớn lao. Kết quả? Năm 2021 giá tăng 120.000 lần, vốn hóa cao nhất 36 tỷ đô la.

Còn “lố” hơn là PEPE năm 2023.

Token dựa trên meme “chú ếch buồn” này không có đội ngũ đứng sau, không có roadmap, chỉ nhờ cộng đồng tự phát lan truyền meme trên các nền tảng. Chỉ trong hai tuần, vốn hóa đạt 7 tỷ đô la. Bạn tin nổi không?

Những ví dụ này cho thấy một điều: Giá của meme coin không phụ thuộc vào code xuất sắc đến đâu, mà phụ thuộc vào việc biểu tượng văn hóa đó lan truyền rộng đến mức nào.

Disney kiếm tiền nhờ chuột Mickey, meme coin biến meme thành tài sản văn hóa có thể giao dịch. Khi một biểu tượng được nhiều người biết đến, sử dụng, chia sẻ, giá trị của nó sẽ tự nhiên tăng lên.

Thúc dự án “kéo giá”? Có thể bạn đã sai hướng

Nhiều newbie mua meme coin xong, việc đầu tiên là vào group hỏi: “Bao giờ kéo giá vậy?”

Bạn ơi, nếu bạn thật sự hiểu logic của meme coin, sẽ biết như vậy là hoàn toàn sai hướng.

Cổ phiếu có doanh nghiệp đứng sau, Bitcoin có công nghệ blockchain làm bảo chứng. Meme coin thì sao? “Nền tảng” duy nhất của nó—chính là sự đồng thuận cộng đồng và sức lan tỏa văn hóa.

Dự án cùng lắm chỉ là người nhóm lửa, “market maker” thực sự là từng người holder.

Nhìn PEPE là rõ. Không có team sáng lập, không có công ty vận hành, hoàn toàn do cộng đồng tự sáng tạo meme, lan truyền câu chuyện trên Twitter và Telegram. Mỗi lần bạn share meme PEPE, mỗi lần bạn kể cho bạn bè nghe về chú ếch này hài hước ra sao, bạn đang “tăng giá trị” cho nó—mỗi lần truyền bá là mở rộng tầm ảnh hưởng của biểu tượng văn hóa đó.

Ngược lại, nếu một cộng đồng chỉ biết ngồi chờ dự án “kéo giá”, thì chẳng khác nào nhìn ao nước chết mà mong cá tự sinh sôi, sớm muộn cũng cạn kiệt. Gần đây mỗi ngày trên Pump.fun xuất hiện hàng trăm meme coin mới, nhưng 99% không sống nổi một tuần, nguyên nhân chính là—chỉ có code, không có văn hóa, càng không có cộng đồng chủ động lan truyền.

Chú ý—Sự chú ý chính là “token”

Trong thời đại bão hòa thông tin, tài nguyên khan hiếm nhất là gì? Sự chú ý.

Bản chất của meme coin, nói thẳng ra là “chứng khoán hóa sự chú ý”—biến sự quan tâm, thảo luận, chia sẻ của cộng đồng thành tài sản có thể giao dịch.

Thuật toán của mạng xã hội vốn ưa nội dung thú vị, mà meme coin sinh ra đã phục vụ cho lan truyền viral. Một meme hài hước lan tỏa hơn cả chục trang whitepaper, một câu “To the Moon” còn khiến FOMO mạnh hơn thông số kỹ thuật. Khi bạn chia sẻ meme SHIB trong nhóm bạn, là bạn đang giúp nó giành lấy sự chú ý từ người khác—và sự chú ý đó cuối cùng sẽ biến thành lực mua thật sự.

Meme coin trên Solana và Base cực kỳ sôi động, bởi vì các chain này nhanh, phí rẻ, phù hợp cho lướt sóng và lan tỏa cộng đồng. Công nghệ chỉ là hạ tầng, động cơ thực sự là “tiền tệ xã hội” do cộng đồng tạo ra.

Ba nguyên tắc sinh tồn

Nếu bạn quyết định tham gia cuộc chơi văn hóa này, có ba điều còn quan trọng hơn cả dán mắt vào biểu đồ giá:

Thứ nhất, chọn biểu tượng văn hóa bạn thật sự yêu thích.

Đừng mua meme coin mà chính bạn cũng thấy nó chán ngắt. Nếu bạn thấy một meme nào đó ngu ngốc, đừng mong người khác phát cuồng chia sẻ nó. Holder của PEPE đa phần là Gen Z lớn lên cùng chú ếch này, họ lan tỏa nó vì thật sự thích, không chỉ vì kiếm tiền.

Thứ hai, hãy là người lan tỏa, đừng chỉ đứng ngoài quan sát.

Thay vì suốt ngày hỏi “bao giờ pump”, hãy nghĩ cách làm nhiều người biết đến meme này hơn. Tạo một bức ảnh vui, viết một đoạn hài hước, hay tạo dấu ấn ở các chủ đề liên quan. Mỗi lần sáng tạo của bạn đều góp phần tăng giá trị cho số coin bạn nắm giữ.

Thứ ba, đầu tư với tâm thế giải trí.

Về bản chất, meme coin là “vé số văn hóa”. Dù có thêm chút giá trị văn hóa so với cờ bạc thuần túy, nó vẫn cực kỳ đầu cơ. Đừng bao giờ đầu tư quá khả năng chịu lỗ, hãy xem như mua vé vào công viên giải trí—vui là chính, lãi chỉ là phần thưởng thêm.

Cuộc nổi dậy của văn hóa đại chúng

Khi chúng ta biến meme thành tiền mã hóa, thực chất là đang làm “IPO” cho văn hóa Internet. Mỗi lần meme coin tăng phi mã, là một lần văn hóa đại chúng “đột kích” hệ thống tài chính truyền thống.

Nhưng nhớ: Không có lan truyền thì không có giá trị.

Lời hứa của dự án, tiếng hô của KOL, không bằng meme trong điện thoại bạn sẵn sàng chia sẻ lên newsfeed mạnh mẽ hơn.

Thay vì chờ người khác “kéo giá”, hãy mở ngay phần mềm chỉnh ảnh, tạo ra một biểu tượng văn hóa tài chính cho riêng thời đại này.

Bởi, trong thời đại kinh tế chú ý, mỗi người đều là nhà cái cho chính mình.