Bạn có thể tưởng tượng được không? Có những đứa trẻ vừa chào đời đã có sẵn 1.000 đô la Mỹ trong tài khoản ngân hàng, lại còn được liên kết với quỹ chỉ số chứng khoán Mỹ.

Chuyện này thật sự đã xảy ra. Vào đầu tháng 12 năm ngoái, Nhà Trắng đã đưa ra một kế hoạch gọi là "Tài khoản Trump" – mở tài khoản đầu tư cho trẻ em Mỹ dưới 18 tuổi, những bé sinh từ năm 2025 đến 2028 còn được nhận trực tiếp 1.000 đô la khởi điểm do Bộ Tài chính phát. Đáng chú ý hơn, Michael Dell – nhà sáng lập Dell – và vợ ông đã trực tiếp đóng góp 6,25 tỷ đô la để giúp 25 triệu trẻ em Mỹ mở tài khoản.

Đây đâu phải chính sách phúc lợi, rõ ràng là đang sản xuất hàng loạt "người sở hữu tài sản".

Các quy tắc của tài khoản này được thiết kế rất thông minh: tiền sẽ tự động đầu tư vào quỹ chỉ số thị trường lớn, đến 18 tuổi có thể rút một nửa để đi học, mua nhà hoặc khởi nghiệp, đến 25 tuổi có thể rút toàn bộ nhưng phải dùng đúng mục đích, đến 30 tuổi mới được toàn quyền sử dụng tự do. Cơ chế "khóa vốn" này đã khắc sâu "chủ nghĩa dài hạn" vào ADN của hệ thống.

Cách tham gia còn tuyệt hơn – cha mẹ mỗi năm có thể nạp vào 5.000 đô la, chủ lao động cũng có thể đóng góp thêm 250 đô la mỗi năm. Chính phủ cấp vốn mồi, gia đình và doanh nghiệp tiếp sức tưới nước, một mô hình hợp tác đa bên điển hình.

Vấn đề đặt ra: Khi nhóm trẻ này đến 18 tuổi, số dư tài khoản sẽ tăng lên bao nhiêu? Giả sử lợi suất 8%/năm, 1.000 đô la gốc sau 18 năm có thể thành khoảng 4.000 đô la. Nếu cha mẹ năm nào cũng nạp đủ 5.000 đô la thì con số đó sẽ rất ấn tượng.

Mỹ đang tính một ván cờ rất lớn – khiến thế hệ tiếp theo gắn bó với thị trường vốn ngay từ khi sinh ra, từ nhỏ đã hiểu về lãi kép và phân bổ tài sản. Vài chục năm nữa nhìn lại, quan niệm về tài sản và thói quen tiêu dùng của thế hệ này có thể sẽ hoàn toàn khác biệt với thế hệ trước.