Bạn có dám ký một bản hợp đồng toàn là ký tự loằng ngoằng không?

Trong thực tế sẽ không ai làm vậy, nhưng ở thế giới tiền mã hóa, chuyện này diễn ra hàng ngày. Mở ví lên, màn hình hiện ra một đống ký tự hệ thập lục phân khó hiểu, phía trên ghi bốn chữ “Tương tác hợp đồng”. Bạn do dự hai giây, rồi vẫn bấm xác nhận—có thể là đang chuyển tiền, cũng có thể đang cấp quyền cho người khác sử dụng tài sản của bạn không giới hạn, thậm chí trao luôn quyền kiểm soát ví cho người ta.

Đây chính là cái mà dân trong ngành gọi là “ký mù”. Nó không phải là lỗi của một ví nhỏ lẻ nào đó, mà là một quả bom hẹn giờ chôn sâu trong cả ngành blockchain.

**Tại sao lại ký mù?**

Lệnh gọi hợp đồng thông minh, về bản chất chỉ là một chuỗi mã nhị phân đã được nén lại. Ví nhận được chuỗi mã này, rồi đưa thẳng cho bạn xem—một đống ký tự loạn xạ. Người bình thường hoàn toàn không hiểu mình đang cấp quyền cho thao tác gì.

Kết quả là gì? Tấn công phishing, giả mạo cấp quyền, hợp đồng độc hại, đã cuỗm đi hàng chục tỷ đô la từ tay người dùng. Nhiều người đến giờ còn không biết tiền của mình đã mất như thế nào.

**Các blockchain khác nhau, vấn đề khác nhau**

Lấy Ethereum làm ví dụ, đây là “tổ sư” của hợp đồng thông minh, nhưng dữ liệu giao dịch thực ra chỉ có hai phần: selector hàm (4 byte đầu) và danh sách tham số (chia theo mỗi 32 byte). Muốn dịch các byte này ra “ngôn ngữ loài người”? Phải dựa vào ABI (giao diện nhị phân ứng dụng). Vấn đề là, ABI lại không phải dữ liệu tiêu chuẩn lưu trên chuỗi, ví hoặc phải tự duy trì một cơ sở dữ liệu, hoặc phải dựa vào dịch vụ bên thứ ba. Gặp hợp đồng mới hoặc dự án ít người biết, thứ người dùng nhìn thấy vẫn là “thiên thư”.

Solana và ICP lại là một logic khác. Cấu trúc giao dịch của Solana linh hoạt hơn, nhưng việc phân tích cũng khó hơn; ICP dù có cải tiến ở vài điểm thiết kế, nhưng hệ sinh thái công cụ vẫn chưa đủ trưởng thành.

Dù là chain nào, mâu thuẫn cốt lõi vẫn vậy: giữa công nghệ và nhận thức của người dùng, luôn tồn tại một “hố sâu khó lấp”.