Huyền thoại MicroStrategy sụp đổ! Cổ phiếu các công ty Mỹ bắt chước bị giảm một nửa, Saylor vẫn ám chỉ sẽ mua thêm

Nhà sáng lập kiêm Chủ tịch điều hành MicroStrategy, Michael Saylor, đã đăng tải thông tin Tracker về Bitcoin, ám chỉ sẽ tiếp tục tăng vị thế nắm giữ. Tuy nhiên, các công ty quản lý tài sản số vội vã học theo mô hình của MicroStrategy lại chịu cú sốc lớn về giá cổ phiếu; tính từ đầu năm đến nay, giá cổ phiếu trung vị của các công ty này đã giảm 43%, trong khi thị trường chung lại đang tăng trưởng. Trong nửa đầu năm nay, hơn 100 công ty niêm yết đã chuyển đổi thành công cụ nắm giữ tiền mã hóa, vay hàng chục tỷ USD để mua token, nhưng nghĩa vụ nợ đã phơi bày những khiếm khuyết mang tính cấu trúc.

Saylor phát hành thông tin Tracker dự báo dữ liệu tăng nắm giữ mới

(Nguồn: Saylor Tracker)

Ngày 7 tháng 12, Michael Saylor tiếp tục đăng tải thông tin Tracker về Bitcoin trên nền tảng X, một động thái quen thuộc có ý nghĩa quan trọng trong cộng đồng nhà đầu tư MicroStrategy. Theo thông lệ trước đây, Saylor thường công bố dữ liệu tăng nắm giữ Bitcoin mới nhất của MicroStrategy vào ngày hôm sau sau khi phát hành Tracker. Hình thức công bố mang tính dự báo này đã trở thành tâm điểm chú ý của thị trường, bởi những thay đổi trong lượng Bitcoin nắm giữ của MicroStrategy thường tác động mạnh đến tâm lý thị trường.

Hiện tại, MicroStrategy đang nắm giữ khoảng 650.000 Bitcoin, trị giá hơn 56 tỷ USD, chiếm hơn 3% tổng nguồn cung tối đa của Bitcoin. Lượng nắm giữ khổng lồ này biến MicroStrategy trở thành tổ chức doanh nghiệp nắm giữ Bitcoin lớn nhất thế giới, và các quyết định mua-bán của họ có sức ảnh hưởng không thể xem nhẹ đối với thị trường. Tuy nhiên, đáng chú ý là lượng Bitcoin tích lũy hàng tháng của MicroStrategy đã giảm mạnh từ đỉnh cao 134.000 BTC vào năm 2024 xuống chỉ còn 9.100 BTC trong tháng 11, và tính đến nay tháng 12 chỉ tăng thêm 135 BTC.

Tốc độ tăng nắm giữ giảm mạnh này đã dấy lên những suy đoán về khả năng MicroStrategy thay đổi chiến lược. Liệu sức ép về vốn khiến họ không thể duy trì nhịp độ mua mạnh như trước, hay bối cảnh thị trường thay đổi khiến ban lãnh đạo do dự với chiến lược mua tích cực? Các dữ liệu sắp công bố của Saylor có thể sẽ trả lời cho những câu hỏi này. Nếu dữ liệu tăng nắm giữ mới vẫn ở mức thấp, thị trường có thể càng thêm hoài nghi về tính bền vững của mô hình MicroStrategy.

100 công ty học theo có giá cổ phiếu trung vị lao dốc 43%

(Nguồn: Bloomberg)

Nửa đầu năm 2025, hơn 100 công ty niêm yết đã chuyển đổi thành công cụ nắm giữ tiền mã hóa, vay hàng chục tỷ USD để mua token số, và giá cổ phiếu của họ ban đầu tăng vọt vượt giá trị tài sản cơ sở đã mua. Chiến lược tưởng chừng không thể cản phá cho đến khi thực tế thị trường mang lại điều chỉnh khắc nghiệt. Theo dữ liệu từ 138 trái phiếu tài sản số tại Mỹ và Canada do Bloomberg theo dõi, từ đầu năm đến nay, giá cổ phiếu trung vị của nhóm này đã giảm 43%, kém xa mức giảm 7% của Bitcoin.

So với đó, chỉ số S&P 500 tăng 6%, Nasdaq tăng 10%. Sự chênh lệch lớn này cho thấy các công ty học theo mô hình MicroStrategy không hưởng lợi từ sự tăng giá của tiền mã hóa như kỳ vọng, mà còn chịu thiệt hại nặng vì các vấn đề cấu trúc. Giá cổ phiếu MicroStrategy đã tăng hơn 1200% kể từ tháng 8/2020 khi công ty bắt đầu mua Bitcoin, nhưng cũng đã giảm 60% so với đỉnh tháng 7, và tính cả năm nay giảm 38%.

SharpLink Gaming là ví dụ hoàn hảo cho làn sóng cuồng nhiệt này. Công ty từ bỏ mô hình kinh doanh game truyền thống, bổ nhiệm một đồng sáng lập Ethereum làm Chủ tịch HĐQT, đồng thời thông báo mua token quy mô lớn. Giá cổ phiếu tăng 2600% chỉ trong vài ngày rồi sụt 86% từ đỉnh, khiến tổng vốn hóa còn thấp hơn cả giá trị lượng Ethereum nắm giữ, chỉ bằng 0,9 lần dự trữ crypto. Sự biến động cực đoan này cho thấy niềm tin thị trường vào mô hình kinh doanh này đang sụp đổ nhanh chóng.

Alt5 Sigma, được hai con trai cựu Tổng thống Trump hậu thuẫn, dự định mua lượng lớn token WLFI của World Liberty Financial trị giá hơn 1 tỷ USD, nhưng giá cổ phiếu đã giảm hơn 85% so với đỉnh tháng 6. Ngay cả khi có nhà đầu tư danh tiếng đứng sau, các công ty này vẫn không tránh khỏi sụp đổ về giá cổ phiếu. Nhà phân tích Fedor Shabalin của B. Riley Securities chia sẻ với Bloomberg: “Nhà đầu tư sau khi nghiên cứu kỹ thì thấy nắm giữ các tài sản này không tạo ra lợi nhuận, thà giữ tiền mặt còn hơn.”

Nghĩa vụ nợ phơi bày khiếm khuyết cấu trúc của mô hình MicroStrategy

Vấn đề cốt lõi của các công ty này nằm ở cách họ huy động vốn để mua tiền mã hóa. MicroStrategy và các công ty học theo đã phát hành lượng lớn trái phiếu chuyển đổi và cổ phiếu ưu đãi, toàn ngành đã huy động hơn 45 tỷ USD để mua token số không tạo dòng tiền. Các công cụ nợ này kèm theo nghĩa vụ trả lãi và cổ tức lớn, trong khi lượng crypto nắm giữ không thể thanh toán, gây nên sự lệch pha cấu trúc giữa nghĩa vụ trả đều đặn và tài sản không sinh lợi.

MicroStrategy đối mặt với nghĩa vụ nợ cố định khoảng 750 triệu - 800 triệu USD mỗi năm, gắn liền trái phiếu và cổ phiếu ưu đãi. Con số này là gánh nặng tài chính lớn đối với một công ty phần mềm, trong khi lượng Bitcoin nắm giữ không tạo dòng tiền nào để thanh toán các nghĩa vụ này. Điều đó buộc MicroStrategy phải phụ thuộc vào phát hành cổ phiếu hoặc bán Bitcoin để trả nợ, đi ngược lại cam kết “không bao giờ bán Bitcoin” lâu nay của Saylor.

Ba khiếm khuyết cấu trúc lớn của mô hình MicroStrategy

Lệch pha dòng tiền: Nợ lớn cần trả lãi/cổ tức định kỳ, nhưng Bitcoin không tạo dòng tiền

Rủi ro đòn bẩy: Dùng vốn vay mua tài sản biến động mạnh, khi thị trường giảm đối mặt áp lực margin call

Nghịch lý định giá: Khi giá cổ phiếu thấp hơn giá trị tài sản ròng Bitcoin, không thể huy động vốn bằng phát hành cổ phiếu, chỉ còn cách bán Bitcoin

Những công ty tránh Bitcoin mà chọn các loại crypto nhỏ, biến động mạnh hơn còn chịu thiệt hại nặng nhất. Crypto nhỏ thiếu thanh khoản và chiều sâu thị trường như Bitcoin, dễ biến động dữ dội khi thị trường chịu áp lực, càng làm tăng rủi ro tài chính. MicroStrategy cố gắng giải quyết vấn đề vốn bằng cách bán cổ phiếu huy động 1,44 tỷ USD dự trữ, đủ chi trả cổ tức 21 tháng, nhưng bản thân cách làm này đã cho thấy sự thiếu bền vững của mô hình.

Saylor chuyển hướng lịch sử: Thừa nhận có thể bán Bitcoin

Ngành này hiện đang đối mặt thời điểm quyết định. CEO MicroStrategy, Phong Le, đã thừa nhận nếu cần thiết, công ty sẽ bán Bitcoin để trả cổ tức, nhất là khi vốn hóa công ty thấp hơn lượng crypto nắm giữ. Trong bối cảnh Saylor nhiều lần khẳng định MicroStrategy sẽ không bao giờ bán Bitcoin, thậm chí từng đùa rằng “nếu cần thiết thì bán một quả thận, nhưng nhất quyết giữ Bitcoin” vào tháng 2, các phát ngôn mới đã gây chấn động giới quản lý kho bạc số.

Tại Binance Blockchain Week tháng 12, Saylor đã trình bày phương pháp sửa đổi, ông nói: “Khi cổ phiếu giao dịch cao hơn giá trị ròng Bitcoin, chúng tôi sẽ bán cổ phiếu”, nhưng “khi cổ phiếu giao dịch thấp hơn giá trị Bitcoin, chúng tôi sẽ bán sản phẩm phái sinh Bitcoin hoặc bán trực tiếp Bitcoin.” Sự đảo ngược này đánh dấu một thay đổi căn bản trong chiến lược của MicroStrategy, từ “nắm giữ mãi mãi” sang “bán khi cần thiết”.

Sự đảo chiều này làm dấy lên lo ngại về hiệu ứng lao dốc dây chuyền, việc bán tháo crypto bắt buộc sẽ kéo giá token xuống, tiếp tục làm giảm định giá các công ty quốc khố, có thể gây ra làn sóng bán tháo sâu rộng hơn. Thị trường lo ngại, các nhà đầu tư sử dụng đòn bẩy vay vốn để mua cổ phiếu các công ty này sẽ bị gọi margin, gây ra bán tháo lan truyền. Nếu MicroStrategy bắt đầu bán Bitcoin, các công ty học theo có thể cũng buộc phải bán theo, tạo vòng xoáy tiêu cực.

MicroStrategy đã lập quỹ dự trữ 1,4 tỷ USD để trả cổ tức trong ngắn hạn, nhưng đó chỉ là giải pháp tạm thời. Về lâu dài, nếu giá Bitcoin không tiếp tục tăng hoặc MicroStrategy không thể phát hành cổ phiếu với mức premium cao, việc bán Bitcoin có thể trở thành lựa chọn tất yếu. Đối với một công ty tự nhận mình là “kho bạc Bitcoin”, đây chắc chắn là thất bại chiến lược lớn.