Đừng giả vờ nữa, đây chỉ là một sòng bạc: Bàn về sự sụp đổ toàn diện của các câu chuyện trong ngành tiền mã hóa

Dù sao đi nữa, khi viết những dòng này thì đã là 4 giờ sáng rồi. Có lẽ tôi nên dừng lại việc suy nghĩ “tận thế” về các vấn đề cấu trúc của ngành công nghiệp tiền mã hóa.

Tác giả bài viết, nguồn: MarsBit

……về sự mục ruỗng của lập luận nguyên thủy tiền mã hóa……

Trong quá trình phân tích bài viết này, một số vấn đề đáng để đào sâu đã dần lộ diện:

Thứ nhất, kênh truyền dẫn ý thức hệ và điểm kết thúc của nó

Từ Ayn Rand đến những người theo chủ nghĩa tự do cá nhân, rồi đến Cypherpunk, cuối cùng là những nhà xây dựng trong lĩnh vực tiền mã hóa, con đường này tạo thành một ví dụ nghiên cứu thú vị, cho thấy các phong trào cách mạng bị cấu trúc động lực nội tại của chính nó “chiếm đoạt” như thế nào.

Tầm nhìn ban đầu của tiền mã hóa là trở thành công cụ cho chủ quyền cá nhân, điều này về mặt logic nội tại là nhất quán. Vấn đề nằm ở chỗ, “xây dựng hệ thống tài chính song song” và “tối đa hóa giá trị token” đã tạo ra hai mục tiêu tối ưu hóa hoàn toàn khác biệt, và lực lượng thị trường lại cực kỳ ổn định lựa chọn mục tiêu sau.

Thứ hai, tha hóa động lực như một đặc tính hệ thống (thất bại)

Điều hấp dẫn là, mặc dù những lời lẽ hoa mỹ về “cơ sở hạ tầng tài chính” xuất hiện ở khắp nơi, ngành này lại nhanh chóng hội tụ về “cơ chế sòng bạc”. Đây không phải là một Bug, cũng không phải là thất bại của các cá nhân tham gia, mà là kết quả tất yếu có thể dự đoán được khi các điều kiện sau xảy ra:

Phân bổ vốn thưởng cho “câu chuyện” chứ không phải “tiện ích”;

Thanh khoản cho phép thoái lui mà không cần đạt được “product-market fit (PMF)”;

Mô hình token thiết lập một vòng lặp phản hồi bất thường giữa “đầu cơ” và “chấp nhận”.

Cuộc chiến L1 (public chain) là một ví dụ hoàn hảo: hàng trăm tỷ đô la được đổ vào, không phải vì chúng giải quyết được vấn đề thực tế, mà vì dòng vốn đuổi theo các cược thứ hạng trong một cuộc thi được xem là “kẻ thắng ăn cả”.

Kết quả ròng là: sự hủy diệt giá trị khổng lồ, nhưng không có tiến bộ nào trong việc đạt được các mục tiêu đã đề ra.

Thứ ba, lệch lạc nhận thức và thiếu hiệu chuẩn

Điều bị đánh giá thấp nhất ở đây là, người ta đang dần đánh mất khả năng nhận diện mô hình kinh doanh bền vững. Khi bạn hoạt động trong một môi trường mà vốn hóa thị trường (mcap) hoàn toàn tách rời khỏi các yếu tố cơ bản, về bản chất bạn đang huấn luyện khả năng nhận diện mô hình của mình bằng nhiễu.

Định giá trở thành một chỉ số sùng bái, ai cũng am hiểu những nghi thức đó (TVL, số lượng giao dịch, “tăng trưởng hệ sinh thái”), nhưng mối liên hệ giữa các chỉ số này với việc tạo ra giá trị thực đã bị cắt đứt.

Điều này tạo ra một vấn đề “chọn lọc ngược”: những người giỏi thích nghi nhất trong lĩnh vực crypto lại thường là những người có mô hình giá trị không phù hợp với các hoạt động kinh tế sản xuất.

Thứ tư, cờ bạc hóa (gamblification) như một tác hại phân tán

Việc bình thường hóa cơ chế rút của cải kiểu zero-sum thành một chiến lược kinh doanh, các tác động ngoại lai của nó vượt xa người tham gia cá nhân. Khi “chủ nghĩa hư vô tài chính” từ một meme phát triển thành triết lý vận hành của hàng triệu người trẻ, bạn sẽ chứng kiến sự hình thành của một loại thiên hướng.

Qua lăng kính trích xuất thuần túy, họ đang đào tạo cả một thế hệ cách nhìn nhận về sự tham gia kinh tế.

Ảnh hưởng của điều này đến tính lưu động xã hội là có thật: nếu mô hình tạo ra của cải của bạn là “phát hiện các cược bất đối xứng sớm hơn người khác” thay vì “tạo ra giá trị mà người khác sẵn sàng trả tiền”, thì bạn đang tối ưu hóa cho “tư duy vé số”. Mô hình này rất khó để mở rộng.

Thứ năm, vấn đề hợp lý hóa sau sự kiện

“Bạn muốn kiếm tiền, hay muốn chứng minh mình đúng?” Nhưng câu hỏi thú vị hơn là: liệu ngành này có thể phát triển theo hướng khác không? Hay cấu trúc động lực ngay từ đầu đã định sẵn kết cục này?

Quan điểm của tôi là: một khi token trở thành mô hình kinh doanh chủ đạo, thì việc sòng bạc hóa là không thể tránh khỏi. Khi cơ chế gọi vốn bản thân nó phải dựa vào đầu cơ mới vận hành được, bạn không thể xây dựng một cơ sở hạ tầng tài chính song song.

Tôi đã thử nghiệm các động lực này qua nhiều khung lý thuyết khác nhau, và luôn đi đến cùng một kết luận:

Đây không phải là vấn đề công nghệ tốt bị áp dụng sai. Mà là thiết kế động lực đã đảm bảo về mặt bản chất kết quả này.